Monday, August 21, 2017

හිරු අල්ලපු හඳ ළමයා

හඳ අල්ලපු රටේ මිනිස්සුන්ට පහු ගිය දවස් ටිකේ වෙන වැඩක් තිබුනේ නෑ. ශත වර්ෂෙකට පස්සේ සිද්ධ වෙනවයි කියන පූර්ණ සූර්යග්‍රහණයක් බලන්න ලක ලෑස්ති උනා ඇරෙන්න.

ආරක්‍ෂිත ඇස් කණ්නාඩි එහෙම විකුණපු එවුන් හොඳ ගානක් හොයා ගත්තා. ඇමසන් එකේ,  සුපර් මාකට් වල, ගමේ කඩේ ඔය කොතනත් SOLD OUT !! වෙන කවදාවත් නැති තරමට පිට රටවල් වලින් මිනිස්සු ආවා ඇමරිකාවට මේක බලන්න. ඒ විතරක් නෙමෙයි, ඇමරිකාවේ ඉන්න අයත් මේක හොඳට බලාගන්න පූර්ණ ග්‍රහණයම පේන පැති වලට ගියා නිවාඩුත් දාගෙන.

ඉතින් ඔන්න අද තමයි මේ මහාර්ඝ සූර්යග්‍රහණය වෙච්චි දවස. අගෝස්තු 21.

මේකේ විශේෂත්වේ තමයි බටහිර වෙරළේ ඉඳන් නැගෙනහිර වෙරළ දක්වාම පටු බිම් තීරුවක් දිගේ පැය දෙකක් වගේ ඇතුළත මේ ග්‍රහණය දර්ශනය වෙන එක.

බලන්නකෝ පහත මැප් එක.



ඔන්න ඔය ඇඳලා තියන තීරුව දිගේ ඉන්න අයට තමයි පූර්ණ ග්‍රහණය දර්ශනය උනේ. අනිත් අයට පෙනුනේ අර්ධ සූර්යග්‍රහණයක්.

අපි හිටපු පැත්තටත් 95% ක් පෙනුනා. මුළු රටම ඕකට සූදානම් වෙද්දී අපිත් ඉතින් නිකන් ඉඳලා පුලුවනෑ. අපිත් ගෙන්න ගත්තා කණ්නාඩි. ටිකක් පහු වෙච්ච නිසා ඉතින් අස්ස ගනං දීලා තමයි ගන්න උනේ. අපායට ගියත් කලින් යන්න කියන එක ආයේ ආයේ පසක් උනි :( ඉතිං ඒ කොරලත් සයුරුට මදි. එයාට ඕන උනා මේකේ පින්තූර ගන්නත්. ඒකත් ලේසි නෑ. ඇස් දෙකටත් වැඩිය පරෙස්සම් කරන කැමරාවේ සෙන්සරේ පරෙස්සම් කරගන්නත් එපැයි. පස්සෙදී අර  අස්ස ගනං දීලා ගත්ත කණ්නාඩි වලින් එකක් කපලා film එක අරගෙන කැමරා කාචේට උඩින් ආවරණයක් විදියට හයි කරා.

ඉතින් ඔක්කොම හරි .

කවුරුත් දන්නව ඇතිනේ සූර්යග්‍රහණයක් වෙන්නෙ කොහොමද කියන එක? දන්නෙ නැත්තම් අහගන්. සූර්යයා සහ පෘතුවිය (ඒ කිව්වේ අපි හිටගෙන ඉන්න මේ ලෝකේ) අතරට හඳ හාමි ආවම තමයි ඔය වැඩේ වෙන්නේ. එතකොට හඳෙන් ඇති කරන හෙවනැල්ල අපේ පොළවට වැටෙනවා. අන්න ඒ හෙවනැල්ල ගමන් කරපු මාර්ගේ තමයි උඩ සිතියමේ තියෙන්නේ. හඳ ප්‍රමාණයෙන් පොඩි හින්දා තමයි ඒ හෙවනැල්ලට පොඩි තීරුවක් විතරක් වැහෙන්නේ.  ඒ නිසා පූර්ණ ග්‍රහණයක් පේන්නේ සීමිත ප්‍රදේශයකට විතරයි.

ඉතින් පල්ලෙහා තියෙන්නේ සයුරු ගතිපු පින්තූර ටිකක්.


ඔය තියෙන්නෙ හද සීන් එකට එන්ටර් වෙච්ච ගමන්ම ගත්ත එකක්. තැබිලි පාටට තියෙන්නෙ ඉර. හරියට ඉරෙන් කෑල්ලක් කඩා ගෙන කාලා වගේ.


මේ තවත් ටික වෙලාවකින්. නිකන් අටවක වගේ නේද? :)

මේ වෙලාව වෙද්දි සමර් එකේ ගිනි ගහන ඉර එලිය ටික ටික අඩු වෙලා අදුරු ගතියක් ඇවිත් සිසිලක් දැනෙන්න පටන් ගත්තා.


මේ තමයි අපිට පෙනුන උපරිමය. මෙතනින් පස්සේ තියෙන්නෙ කලින් ෆොටෝ වල mirror image වගේ එව්වා. පූර්ණ ග්‍රහණය පෙනුන පැති වලනම් රෑ වගේම කලුවර උනා ලු.

ඔන්න ඔහොමයි උනේ.

                                                      ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
දැන් ඉතින් කැමතිනම් ඉතුරු ටිකත් කියවන්නකො.

මේ සූර්යග්‍රහණ කියන්නේ හරි ලස්සන සන්සිද්ධියක් නේද? පොතේ හැටියටනම් මේක වෙන්නේ ඉරයි පෘතුවියයි අතරට හද ආවම නේ. ඒ කියන්නේ ඔය ලමයිට හිතෙන්නේ නැද්ද එහෙනම් හැම මාසෙ පෝය දවසකම මේක වෙන්න ඕන නේද කියලා? ඒත් එහෙම නම් වෙන්නේ නෑ හොදේ. මෙන්න මේකයි හේතුව.




දැන් ඔය උඩ තියන පින්තූරේ විස්තර කරන්නේ හදේ අටවක, පසලොස්වක, අමාවක වගේ කලා ඇති වෙන විදිහ නේ. හැබැයි ඔය ද්විමාන රූපේ පේන විදියට හද පරිභ්‍රමණය වෙන තලයයි පෘතුවිය පරිභ්‍රමණය වෙන තලයයි එකම තලයක් කියල හිතුවම තමයි අපිට වැඩ වරදින්නේ.

ඇත්ත කතාව ඔයිට වෙනස්.

හද පරිභ්‍රමණය වෙන්නෙ පෘතුවි පරිභ්‍රමණ තලයට ආනතියක් තියන වෙනමම තලයක. මේ බලන්න.




ඒ විතරක් නෙමේ. ඔය පථයත් තමන්ගෙ අක්ශය වටේ කැරකෙනවා. ඉතින් හරිම කලාතුරකින් තමයි හදේ හෙවනැල්ල හරි කෙලින් පෘතුවියට වැටෙන්නේ, ඔය දෙවනි අවස්ථාවේ ඇදලා තියනවා වගේ. තෙරුනේ නැත්නම් අහන්නකෝ.


එහෙනම් මම ගියා.

Tuesday, August 8, 2017

ඉඟුරු මිරිස් ගනුදෙණුව - රාජාවලිය XLIV

ඉතින් අපි අවසානෙට කතා කළේ විමලධර්මසූරිය රජතුමා මිය ගිය හැටිත් එතුමා ගේ බිරිඳ (දෝන කතිරිනා) සහ දරුවන් වගේම උඩරට රාජ්‍යයත් සෙනරත් රජතුමා (ක්‍රි. ව. 1604-1635) ට බාර උනු හැටිත් නේ.

මේ කාලේ වෙද්දී ජෙරනිමෝ ද අසවේදු ට උවමනා වෙලා තිබුනේ කොහොමහරි උඩරට යටත් කරගන්න. ඉතින් නිතරම ඔවුන් ඒකට උත්සාහ කරද්දී සෙනරත් රජතුමාට හිතුණා මොවුන් ගෙන් ගැළවෙන එකම ක්‍රමය ලන්දේසීන් තමයි කියලා. මේ හින්දා මඩකලපුවේ නවතා තිබුණු ලන්දේසි නැවකට පණිවිඩ යවලා දූතයින් කිහිප දෙනෙක් මහනුවරට ගෙන්වාගෙන ගිවිසුමකුත් ඇති කරගන්නවා.

ඔය අතරේ අසවේදු දිගින් දිගටම උඩරට ට පහර දෙන්න තැත් කරන නිසා සෙනරත් රජතුමා ලන්දේසීන් ගෙන් උදව් ඉල්ලනවා. ඔවුන් අතර ගිවිසුමක් තිබුණත් මේ වෙලාවේ උදව්වක් නම් ලැබෙන්නේ නැහැ. ඉතින් රජතුමා තීරණය කරනවා පෘතුගීසින් එක්ක මිතුරු වෙන්න. ඉතින් ක්‍රි. ව. 1617 දී මේ විදියට මිතුරු ගිවිසුමක් ඇති කර ගත්තත් ආයෙත් ක්‍රි. ව. 1620 ඉඳන් පෘතුගීසින් උඩරට ට පහර දෙන්න පටන් ගන්නවා.



මේත් එක්කම සෙනරත් රජතුමා ගේ පුද්ගලික ජීවිතේ ගැනත් හොයලා බැලුවොත් රජතුමාගේත් කුසුමාසන දේවියගේත් පුත්‍රයා තමයි මහාස්ථාන (පස්සේ කාලෙක දෙවන රාජසිංහ නමින් රජ වෙන්නේ). ඊට අමතරව විමලධර්මසූරිය රජතුමා ඔහුගේ දරුවනුත් අම්මත් එක්කම සෙනරත් රජුට බාර දුන්න නේ. ඒ දරුවන් තමයි රාජසූරිය, උඩුමලේ අස්ථාන, විජේපාල, කුමාරසිංහ යන කුමාරවරු. මෙයින් උඩුමලේ අස්ථාන කුමාරයා ලෙඩ වෙලා මිය ගියා කියලා කියනවා. රාජසූරිය කුමාරයා සෙනරත් රජතුමා විසින් දියේ ගිල්වලා මැරුවා කියලයි කියන්නේ. මේ ගැන කණගාටුවෙන් කෑම බීම පවා නොගෙන දුක් විඳපු කුසුමාසන දේවිය අවු 35 දී මිය පරලොව ගියාලු.

සෙනරත් රජතුමා ඉතිරි පුතුන් තුන් දෙනා අතරේ රාජධාණිය බෙදුවලු කුසපත් ඇදීමේ ක්‍රමයකට. ක්‍රමේ මොනවා උනත් වැදගත්ම කොටස වෙච්ච සෙන්කඩගල ලැබිලා තියෙන්නේ බාල කුමාරයා මහාස්ථාන ට. විජයපාල ට මාතලේත් කුමාරසිංහට ඌව ප්‍රදේශයත් ලැබුණා ලු. ඒත් මේ වැඩිමහල් කුමාරවරු දෙන්නා පසු කාලෙක මහාස්ථාන ට බයෙන් ගෝව ට පැනලා ගියා කියලා කියනවා. තමන්ගේ මරණින් පස්සේ ක්‍රියාත්මක වෙන විදිහට තමයි මේ බෙදා දීම කරලා තියෙන්නේ.

මේ කාලේ සිද්ධ වෙන තවත් වැදගත් සිද්ධියක් තමයි "අලගියවන්න මුකවෙටි" තුමා කතෝලික ආගම වැළඳ ගැනීම (දොන් ජෙරනිමෝ අලගියවන්න මුකවෙටි). ඔහු පෘතුගීසින් ට ඉඩම් ඔප්පු සකස් කරන්න උදව් උනාලු. මෙතුමා ඉපදුනේ ක්‍රි. ව. 1552 දී ලු. සිංහල සාහිත්‍යය පිරිහිලා තිබිච්ච යුගයක සුභාෂිතය, සැවුල් සංදේශය, කුසදා කව වගේ කෘති රචනා කරලා එහි උන්නතියට ලොකු සේවයක් කළා ලු.

ඉතින් සෙනරත් රජතුමා ට ලොකු හිසරදයක් වෙච්ච පෘතුගීසි ආක්‍රමණ වලදී ඔහු ට හරි හරියට උදව් දුන්නේ මහාස්ථාන එහෙමත් නැත්නම් රාජසිංහ කුමාරයා. මේ සටන් ගැන කියද්දී රන්දෙණිවෙල සටන ගැන නොකියාම බැහැ. මේ වෙද්දී හිටපු පෘතුගීසි ආණ්ඩු කාරයා තමයි "කොන්ස්තන්තීනු ද සා".  ක්‍රි. ව. 1630 දී සිද්ධ වෙච්ච මේ සටනෙන් පෘතුගීසින්ට අන්ත පරාජයක් අත්‍ වෙන්න වර්ෂාවත් බලපාලා තියනවා. ඒ වගේම පෘතුගීසින් යටතේ සේවය කරපු ලස්කිරිඤ්ඤ හමුදාවත් (පෘතුගීසින් යටතේ කුලියට වැඩ කරපු සිංහලුන්) උඩරට රජුට එකතු වෙලා තියනවා. මේ සටනින් කොන්ස්තන්තීනු ද සා මරණයට පත් උනාලු.

ඉතිං මේ විදියේ සටන් සහ අසාර්ථක සාම කතා අතරේ ක්‍රි. ව. 1635 දී සෙනරත් රජතුමා මිය යනවා. ඉන් පසුව සිහසුන හිමි වෙන්නේ ඔහුගේ පුත් මහාස්ථාන හෙවත් රාජසිංහ II රජතුමා (ක්‍රි. ව. 1635 - 1687) ට. 


ඉන් පස්සේ ක්‍රි. ව. 1638 දී තමයි පෘතුගීසින් ආපහු මහා සටනකට අර අඳින්නේ. ඒ තමා ප්‍රසිද්ධ ගන්නොරුව සටන. ඒ දියේගෝ දි මේලෝ නම් පෘතුගීසි ආණ්ඩුකාරයා යටතේ. මේ ආක්‍රමණය වෙලාවේ රාජසිංහ රජතුමා උපක්‍රමශීලී ව පසු බසිනවා ගලේ නුවර ට. මාළිගාව ගිනි තියන පෘතුගීසින් ගන්නොරුව දක්වා යනවා. මෙතැනදී සිංහල හමුදා ඔවුන්ව වට කරනවා. එතන ඇවිලෙන සටනින් අවසානයේ ඉතුරු උනේ පෘතුගීසින් 33 ක් විතර ලු. දි මේලෝ ගේ සිරුර වත් හොයාගන්න බැරි උනාලු. මේ සටනට රාජසිංහ රජුගේ සොයුරු විජයපාලත් සහය දීලා තියනවා.

පෘතුගීසින් සමග කරපු අන්තිම සටන වගේම භයානකම සටනත් ගන්නොරුව සටන කියලා හැඳින්වෙනවා. "පරංගි හටන" පොතේ ඒ ගැන ඡේද 449 ක් ඇතුළත් වෙනවා ලු.

මාර්තු මාසේ ඇති වෙච්ච මේ සටනින් පස්සේ තමයි 1638 මැයි මාසයේ දෙවෙනි රාජසිංහ රජතුමා ලන්දේසීන් සමග ගිවිසුම අත්සන් කරන්නේ. විලියම් ජේකොබ්ස් කොස්තා සහ ඇඩම් වෙස්ටර්වර්ල්ඩ් යන නිලධාරින් දෙදෙනා මේක අත්සන් කරන්නේ පෘතුගීසින් දිවයිනෙන් පළවා හරිනවාට හිලවු වශයෙන් වෙළඳාම තමන් අතට පවරා දීමේ පොරොන්දුව මත.

කිව්වා වගේම ලන්දේසීන් එකින් එක පෘතුගීසි මුර පොළවල් අල්ලා ගනිමින් ඔවුන් දිවයිනෙන් පන්නනවා විතරක් නෙමෙයි, පෘතුගීසින් ට ලංකාවේ තිබුණු තැන ඒ ආකාරයෙන්ම ඔවුන් වෙත පවරා ගන්නවා. ගිවිසුමේ තිබුණු විදිහට ඔවුන් ඒවා රජුට පවරා දෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේම රජුත් පොරොන්දු වූ ගාස්තු ඔවුන්ට ගෙවන්නේ නැහැ. අන්තිමේදී පෘතුගීසි හිසරදයෙන් ගැලවුන රාජසිංහ රජතුමාට තවත් ඒ වගේම හිසරදයක් ඇති වෙනවා. මේ සිද්ධිය තමයි "ඉඟුරු දීලා මිරිස් ගත්තා වගේ" කියලා ඉතිහාසයේ ප්‍රසිද්ධ උනේ.

දෙවෙනි රාජසිංහ රජතුමා ගේ තවත් තොරතුරු එක්ක උඩරට රාජධානියේ ඉදිරි කාලය ගැන අපි ඊ ළඟ ලිපියෙන් කතා කරමු.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...